Ebintu eby’enkalakkalira eby’okwawula magineeti bye bikozesebwa ebikulu mu makolero ag’enjawulo, omuli okusima, okuddamu okukola ebintu, n’okukola ebintu. Bakozesa emisingi gya magineeti okwawula ebintu eby’ekika kya ferrous okuva ku bitali bya kyuma, okulongoosa obulongoofu bw’ebintu n’okukuuma ebyuma ebirongoosa okuva ku kwonooneka. Okutegeera engeri ebyawula bino gye bikolamu kikulu nnyo eri amakolero agesigamye ku nkola ennungamu ey’okukwata n’okwawula ebintu. Ekimu ku bika eby’enjawulo eby’okwawula magineeti ebikozesebwa mu mulimu guno ye . Rectangular Up-Suction Magnetic Separator , egaba obusobozi obw’okwawula obw’amaanyi eri obutundutundu obutonotono.
Okwawukana kwa magineeti kwesigamiziddwa ku nkola nti ebintu bya magineeti bisikiriza ekifo kya magineeti. Ebyawulwa bya magineeti eby’olubeerera bikola ekifo kya magineeti ekitali kikyukakyuka nga tekyetaagisa masannyalaze, nga tukozesa ebintu nga magineeti za ferrite oba ezitali za bulijjo. Omutabula gw’ebintu bwe guyita mu kifo kya magineeti, obutundutundu obuyitibwa ferrous busikiriza ne bukwatibwa, ne kisobozesa ebintu ebitali bya magineeti okugenda mu maaso okuyita mu nkola.
Obulung’amu bw’okwawula businziira ku bintu ebiwerako, omuli amaanyi g’ekifo kya magineeti, obunene n’obusobozi bwa magineeti obw’obutundutundu, n’embiro ekintu kwe kitambulira mu kyawula. Ennimiro za magineeti eza high-gradient zikola nnyo naddala mu kwawula obutundutundu obutono obw’ekyuma obuyitibwa ferrous okuva ku buwunga oba ebintu eby’ekika kya granular.
Eky’okwawula magineeti eky’olubeerera kitera okubaamu ebitundu bino wammanga:
Omusingi gw’ekintu eky’okwawula ye nsibuko ya magineeti, esobola okukolebwa okuva mu magineeti za ferrite oba magineeti ezitali nnyingi nga neodymium iron boron. Magineeti ezitatera kubeerawo ziwa ensengekera za magineeti ez’amaanyi, nga zino zeetaagibwa nnyo mu kwawula obutundutundu obutono oba obutono obwa magineeti.
Enkulungo ya magineeti ekoleddwa okussa essira ku kifo kya magineeti mu kitundu eky’okwawula. Kino kizingiramu okutegeka magineeti n’ebitundu by’ebikondo okukola ekifo kya magineeti ekifaanagana era eky’amaanyi ekintu we kiyita. Dizayini esobola okwawukana okusinziira ku nkola n’obulungi obwetaagisa okwawukana.
Ekitundu eky’okwawula kye kitundu ekintu we kikwatagana n’ekifo kya magineeti. Emisipi egitambuza ebintu, endongo ezitambula oba ebyuma ebiwaana bisobola okutambuza ebintu nga biyita mu zooni eno. Dizayini ekakasa nti obutundutundu businga obunene mu kifo kya magineeti, nga kyongera ku bulungibwansi bw’okwawula.
Waliwo ebika bya magineeti eby’enkalakkalira ebiwerako, nga buli kimu kituukira ddala ku nkola ez’enjawulo:
Magineeti z’engooma zirimu endongo ekyukakyuka nga munda mulimu magineeti ez’olubeerera. Nga ebintu bikulukuta ku ngoma, obutundutundu bwa magineeti busikiriza ku ngulu w’engooma ne butwalibwa okuva ku kintu ekitali kya magineeti. Ekika kino kitera okukozesebwa mu kulongoosa ebintu ebinene n’okuggyawo ekyuma ekitambula obutasalako.
Magineeti eziyitibwa overband ziyimirizibwa ku misipi egy’okutambuza ebintu era giggyamu obucaafu obuva mu kyuma ku bintu ebiri ku musipi. Zino za mugaso nnyo mu kukuuma ebyuma ebikka wansi okuva ku kwonooneka okuva ku kyuma ekiyitibwa tramp iron era nga zikozesebwa nnyo mu by’okuddamu okukola n’okusima amayinja.
Magnetic pulleys zikyusa pulley y’omutwe gw’enkola ya conveyor. Nga omusipi ogutambuza ebintu gutambuza ebintu ku pulley, obutundutundu bwa magineeti bukwatibwa ku musipi ne buteekebwa wansi wa pulley, ne bubwawula ku kintu ekitali kya magineeti.
Magineeti za pulati ziteekebwa mu chutes oba over conveyor belts. Zirimu ekitundu kya magineeti ekipapajjo ekisikiriza obutundutundu obw’ekyuma okuva mu kutambula kw’ebintu. Zino nkola nnyangu, ezitali za ssente nnyingi ez’okuggya ebyuma ebitambula okuva mu bintu ebikulukuta mu ddembe.
Grate magnets zikolebwa nga zirina magineeti tubes ezisengekeddwa mu nkola ya giridi. Ziyingizibwa mu hoppers oba bins awali ebintu ebiyita mu giridi, ekisobozesa okuggyawo obucaafu obulungi obw’ekika kya ferrous okuva mu buwunga n’ebintu eby’ekika kya granular.
Enkola y’ekyawulamu magineeti ey’olubeerera erimu emitendera emikulu egiwerako:
Ebintu ebirimu obutundutundu bwombi obw’ekika kya ferrous n’obutali bwa kyuma biweebwa mu separator. Enkola y’okuliisa ekakasa okukulukuta okw’enjawulo era okufugibwa, okulongoosa enkola y’okwawula.
Ekintu bwe kiyingira mu kitundu eky’okwawula, kibeera mu kifo kya magineeti ekikolebwa magineeti ez’olubeerera. Obutoffaali obw’ekika kya ferrous busikiriza ensibuko ya magineeti olw’obutonde bwabwo obwa magineeti.
Obutoffaali bwa magineeti bukwatibwa ekifo kya magineeti era busobola okutwalibwa okuva mu kutambula kw’ebintu ebikulu. Mu kwawula endongo, obutundutundu buno bunywerera ku ngulu w’engooma ne butwalibwa mu kifo eky’enjawulo eky’okufulumya amazzi. Mu magineeti eziyitibwa overband magnets, ebintu eby’ekika kya ferrous biggyibwa mu mugga gw’ebintu ne biteekebwa okuva ku musipi ogutambuza ebintu.
Ebintu ebitali bya magineeti bigenda mu maaso nga biyita mu separator nga tebikoseddwa kifo kya magineeti. Bagenda mu maaso n’omutendera oguddako ogw’okulongoosa, kati nga temuli bucaafu bwa ferrous.
Ekiseera bwe kigenda kiyitawo, ebyawulamu magineeti bikung’aanya obutundutundu obuyitibwa ferrous, obwetaaga okuggyibwamu okusobola okukuuma obulungi. Ebimu ku byawula biba byeyonja, biggyawo ebyuma ebikung’aanyizibwa mu ngeri ey’otoma, ate ebirala byetaaga okuyonja mu ngalo buli luvannyuma lwa kiseera.
Ebintu eby’enkalakkalira ebya magineeti biwa emigaso egiwerako eri enkola z’amakolero:
Okuva bwe kiri nti zikozesa magineeti ez’olubeerera, ebyawula bino tebyetaagisa nsibuko ya maanyi ga bweru okukola ekifo kya magineeti, ekikendeeza ku nsaasaanya y’emirimu n’okukozesa amaanyi.
Nga ebitundu ebitambula bitono era nga tekyetaagisa bitundu bya masannyalaze okukola magineeti, ebyawulamu magineeti eby’olubeerera biba binywevu era byetaaga okuddaabiriza okutono, okutumbula obwesigwa.
Zisobola okukola obutasalako, nga kino kyetaagisa nnyo mu nkola z’amakolero eziyita ennyo. Ebikozesebwa eby’okweyonja byongera okukendeeza ku budde bw’okuyimirira nga bisuula mu ngeri ey’otoma ebintu eby’ekyuma ebikung’aanyiziddwa.
Nga tuggyawo obulungi obucaafu obuva mu ferrous, ebyawula bino biyamba mu kukola ebintu ebirongooseddwa ebisembayo, ekintu ekikulu ennyo mu kulongoosa emmere, eddagala, n’amakolero g’eddagala ng’obulongoofu bw’ebintu bye bisinga obukulu.
Okuggyawo ekyuma ekiyitibwa tramp iron n’ebintu ebirala eby’ekika kya ferrous kiziyiza okwonooneka kw’ebyuma ebikka wansi nga ebimenya, ebyuma, n’emisipi ebitambuza ebintu, okukekkereza ssente ku kuddaabiriza n’okuyimirira.
Ebintu eby’enkalakkalira ebya magineeti bikola ebintu bingi era bikozesebwa mu makolero ag’enjawulo:
Mu kusima eby’obugagga eby’omu ttaka, byawula magineeti ez’omuwendo okuva mu gague ezitali za magineeti, nga ziyamba mu kusengejja eby’obugagga eby’omu ttaka nga magnetite ne ilmenite.
Zikulu nnyo mu kwawula ebyuma eby’ekika kya ferrous ku bintu ebikozesebwa mu kukola ebintu ebirala, gamba nga mu kusunsula ebyuma ebikadde, kasasiro ow’amasannyalaze, n’okuddamu okukola obuveera.
Mu makolero gano, eby’okwawula magineeti bikakasa nti obutundutundu bw’ekyuma tebufuula bintu, ekintu ekyetaagisa okusobola obukuumi bw’abaguzi n’omutindo gw’ebintu.
Baggyawo obucaafu bw’ekyuma mu bikozesebwa ebisookerwako nga silika n’ebbumba, ne bitangira obulema mu bintu ebisembayo.
Ebintu eby’okwawula mu magineeti birongoosa obuwunga bw’eddagala n’ebintu eby’ekika kya granular nga biggyawo obutundutundu obutono obw’ekyuma obuyinza okukosa omulimu gw’ebintu.
Ekyokulabirako kya tekinologiya ow’omulembe ow’okwawula magineeti ye . Rectangular up-suction separator . Ekyuma kino kikoleddwa okuggya obutundutundu obw’ekika kya ferrous mu bintu ebirungi n’ebizitowa ennyo awali ebyawulamu magineeti eby’ennono.
Enkola y’okusitula esobozesa eky’okwawula okusitula obutundutundu bwa magineeti mu vertikal, okulongoosa obulungi bw’okwawula obuwunga n’obutundutundu obutono. Amakolero agakola ku bintu ebifuuse pawuda, nga eddagala oba eddagala eddungi, biganyulwa nnyo mu tekinologiya ono.
Mu nkola eyaakakolebwa, ekyuma ekikola eddagala kyaleeta eky’okwawula magineeti eky’okulinnya kwa nneekulungirivu okuggya obucaafu bw’ekyuma ekirungi mu kintu kyabwe. Ekyavaamu kwe kukendeeza ku bitundu 99% mu bucaafu obw’ekika kya ferrous, ekyaviirako omutindo gw’ebintu ogw’ekika ekya waggulu n’okumatizibwa kwa bakasitoma.
Ensonga eziwerako zikwata ku bulungibwansi bw’ekintu eky’okwawula mu magineeti eky’olubeerera:
Ensiike za magineeti ez’amaanyi zisobola okukwata obutundutundu obutono oba obutono obwa magineeti. Okulonda ebintu bya magineeti n’enteekateeka bikosa amaanyi g’ennimiro era, ekivaamu, obulungi bw’okwawula.
Obutundutundu obutono buyinza okwetaaga ensengekera za magineeti ez’omutindo ogwa waggulu okusobola okwawula obulungi. Okugatta ku ekyo, ebintu ebirina obuzibu bwa magineeti obutono bikaluba okwawukana era biyinza okwetaaga magineeti ez’amaanyi ennyo.
Emiwendo gy’okukulukuta egy’amaanyi giyinza okukendeeza ku budde bw’okukwatibwa kw’obutundutundu okutuuka ku kifo kya magineeti, okukendeeza ku bulungibwansi bw’okwawula. Okulongoosa omuwendo gw’amazzi agakulukuta kikakasa enkolagana emala wakati w’ekintu n’ekifo kya magineeti.
Ebbugumu eriri waggulu liyinza okukosa omulimu gw’ebintu bya magineeti, ebiyinza okukendeeza ku maanyi ga magineeti. Okulonda magineeti ezirina ebipimo by’ebbugumu ebituufu kyetaagisa nnyo mu nkola ez’ebbugumu eringi.
Ebirungo ebirimu obunnyogovu, okuwunya, n’obungi bw’ebintu (bulk density) by’ekintu bisobola okukosa enkola y’okwawula. Okugeza, ebintu ebikwatagana biyinza okwetaagisa okukola dizayini ez’enjawulo okuziyiza okuzibikira n’okukakasa okwawula obulungi.
Enkola entuufu ey’okulabirira n’obukuumi kikulu nnyo eri obulamu obuwanvu n’okukola obulungi eby’okwawula kwa magineeti:
Obutundutundu obukung’aanyiziddwa obw’ekika kya ferrous busobola okukendeeza ku bulung’amu bw’ekintu eky’okwawula. Okwoza buli kiseera kukakasa nti ekifo kya magineeti kisigala nga tekiziyiziddwa. Ebikozesebwa eby’okweyonja bisobola okukola enkola eno mu ngeri ey’otoma.
Ekiseera bwe kigenda kiyitawo, magineeti zisobola okuggwaamu amaanyi olw’ensonga ng’okubeera n’ebbugumu oba okwonooneka kw’omubiri. Okugezesebwa okw’ekiseera kukakasa nti ekifo kya magineeti kisigala mu bipimo by’emirimu.
Ebitundu ebitambula, gamba ng’engooma oba emisipi, bisobola okufuna okwambala n’okukutuka. Okwekebejja buli kiseera n’okuddaabiriza biremesa okulemererwa kw’ebyuma ebiyinza okuvaako embeera y’okuyimirira oba etali ya bukuumi.
Amagineeti ag’amaanyi gayinza okuleeta akabi, gamba ng’okukosa ebyuma ebikuba omukka oba okusikiriza ebikozesebwa eby’ekika kya ferrous. Okussa mu nkola ebitundu by’obukuumi n’ebipande ebituufu okwetoloola eby’okwawula magineeti kikuuma abakozi.
Enkulaakulana mu sayansi w’ebikozesebwa ne yinginiya bivaako okulongoosa okwawula kwa magineeti:
Okukola ebintu ebipya ebya magineeti ebirina amaanyi ga magineeti aga waggulu kisobozesa okukola dizayini y’ebyawulo ebisingako obulungi ebisobola okukwata obutundutundu oba ebintu ebisingako obulungi ebirina obuzibu bwa magineeti obutono.
Dizayini eziyiiya ezilongoosa ekiyungo kya magineeti zisobola okukola ensengekera za magineeti ez’amaanyi era ezifaanagana, okutumbula obulungi bw’okwawula n’okukendeeza ku nkozesa y’amasoboza mu mbeera nga amasannyalaze gakozesebwa.
Okugatta ebyawula magineeti ne sensa n’enkola z’okufuga kisobozesa okulondoola mu kiseera ekituufu omulimu gw’okwawula, okusobozesa okutereeza okukuuma enkola ennungi n’okulondoola omutindo.
Abakola ebintu bawaayo eby’okugonjoola ebisingawo ebituukagana n’ebyetaago by’amakolero ebitongole, gamba nga dizayini ez’enjawulo ez’amakolero g’emmere ezigoberera omutindo omukakali ogw’obuyonjo n’obukuumi.
Nga amakolero gassa essira ku kuyimirizaawo, ebyawulamu magineeti bikola kinene mu kuddamu okukola n’okukendeeza ku kasasiro nga bizzaawo ebyuma eby’omuwendo n’okukendeeza ku bucaafu bw’obutonde.
Ebintu ebyawulamu magineeti eby’olubeerera bitundu bikulu nnyo mu nkola z’amakolero ez’enjawulo, nga biwa okwawula obulungi ebintu eby’ekika kya ferrous okuva mu bitabuddwa. Okutegeera emisingi gyabwe egy’emirimu, ebika, n’okukozesebwa kiyamba amakolero okulonda eky’okwawula okulongoosa omutindo gw’ebintu, okukuuma ebyuma, n’okutumbula obulungi enkola. Omu Rectangular up-suction magnetic separator eraga enkulaakulana mu tekinologiya ow’okwawula magineeti, egaba eby’okugonjoola ebirungi eby’okukozesa okusoomoozebwa. Nga tekinologiya bw’agenda mu maaso, eby’okwawula magineeti bijja kwongera okukulaakulana, okugaba n’okugonjoola ebizibu, okwesigika, era okw’enjawulo okusobola okutuukiriza obwetaavu bw’amakolero ag’omulembe obugenda bweyongera.