Mu mirimu gy’okusima eby’obugagga eby’omu ttaka, enzirukanya ennungi ey’okutwala ebintu mu ttaka kikulu nnyo okulaba ng’ekitongole kino kirimu obukuumi n’okuyimirizaawo. Ekimu ku bintu ebikulu mu nkola eno kwe kukozesa ebisenge ebiggya amazzi.
Sikirini zino zikola kinene nnyo mu kwawula amazzi okuva mu bintu ebikalu ebimanyiddwa nga tailings, ekivaamu ekintu ekisobola okuddukanyizibwa era ekiziyiza obutonde bw’ensi. Mu kiwandiiko kino, tujja kwetegereza emigaso gy’okuggya amazzi mu ssirini mu nzirukanya y’ebifunfugu era twekenneenya ensonga enkulu z’olina okulowoozaako ng’olonze screens ezisinga okusaanira okukola emirimu egy’enjawulo egy’okusima eby’obugagga eby’omu ttaka.
Okugatta ku ekyo, tujja kugenda mu maaso n’okubunyisa tekinologiya ow’omulembe akozesebwa mu kuggya amazzi mu bisenge, okulaga obulungi bwabyo n’obulungi bwazo. Okulaga enkola ennungi ey’okuggya amazzi mu nkola, tujja kwanjula ensonga eziwerako okuva mu mirimu gy’okusima eby’obugagga eby’omu ttaka ebifunye ennongoosereza ez’amaanyi mu nkola zaabwe ez’okuddukanya emiryango.nga tutegedde obukulu bw’okuggya amazzi mu bisenge n’omulimu gwabyo mu kuddukanya emikira, kkampuni ezisima eby’obugagga eby’omu ttaka zisobola okusalawo mu ngeri ey’amagezi okulongoosa emirimu gyazo n’okuyamba mu biseera eby’omu maaso ebiwangaala.
Emigaso gy'okuggya amazzi mu ssirini mu nzirukanya y'ebikuta .
Okuggya amazzi mu bisenge bikola kinene nnyo mu kuddukanya emikira, nga biwa emigaso egiwerako egiyamba mu kusuula kasasiro mu ngeri ennungamu era ey’olubeerera. Sikirini zino zikoleddwa okuggya obunnyogovu obuyitiridde mu kikuta ekikolebwa mu biseera by’okusima eby’obugagga eby’omu ttaka, okukakasa nti ebivaamu ebivaamu biba bikalu era nga bisobola okuddukanyizibwa.
1.Ekimu ku bikulu ebirungi ebiri mu . Okuggya amazzi mu bisenge kwe kusobola okukendeeza ku bungi bw’amazzi agali mu bikuta. Nga baggyawo obunnyogovu, screen zino zikendeeza nnyo ku bungi bw’ebintu ebikalu ebyetaaga okutereka oba okutambuza. Kino tekikoma ku kukekkereza kifo kya muwendo mu bifo eby’okusima eby’obugagga eby’omu ttaka wabula kikendeeza ku buzibu bw’obutonde okutwalira awamu obuva mu kusuula emikira.
2.Ng’oggyeeko okukendeeza ku mazzi, okuggya amazzi mu bisenge era kiyamba okulongoosa enkola y’ebintu ebirabika. Ebikuta ebikalu ebifunibwa okuyita mu nkola eno byangu okukwata, okutuuma, n’okuddiza. Kino kyongera ku bukuumi n’obutebenkevu bw’ebifo ebiterekebwamu ebifunfugu, ekikendeeza ku bulabe bw’obubenje ng’okulemererwa kwa ddaamu oba obutabeera mu ntebenkevu.
3.Omugaso omulala ogw’okuggya amazzi mu ssirini kwe kukwata obulungi ku nsonga z’ebyenfuna mu nzirukanya y’ebifunfugu. Nga tukendeeza ku mazzi agali mu kasasiro, ssirini zino zisobozesa okutambuza obulungi n’okusuula. Kino kivvuunulwa mu kukekkereza ku nsimbi eri kkampuni ezisima eby’obugagga eby’omu ttaka, kuba zisobola okutambuza omuwendo omunene ogw’ebintu ebikalu nga bakozesa eby’obugagga bye bimu. Ate era, ebikuta ebitaliimu mazzi bisobola okuddamu okukozesebwa mu mirimu emirala, gamba ng’okujjuza emabega oba okuzzaawo ettaka, okwongera okulinnyisa omuwendo gwabyo.
3.Okusinziira ku ndowooza y’obutonde, ebisenge ebiggya amazzi biyamba okukendeeza ku mazzi agakozesebwa mu mirimu gy’okusima eby’obugagga eby’omu ttaka. Nga baggya amazzi agasukkiridde mu kikuta, ebisenge bino bikendeeza ku bwetaavu bw’amazzi amayonjo agayingizibwa, ekivaako okukozesa obulungi eky’obugagga kino eky’omuwendo. Okugatta ku ekyo, ebikuta ebikalu ebiva mu kuggya amazzi mu bisenge biba n’akabi akatono ak’okufuula ensibuko z’amazzi ezeetoolodde obucaafu, nga bikuuma enkola y’obutonde bw’ensi ey’omu kitundu.
Ensonga z’olina okulowoozaako nga olondawo ensengekera y’okuggyamu amazzi mu nkola y’okuddukanya ebifunfugu .
Bwe kituuka ku nzirukanya y’ebifunfugu, okulonda ebisenge ebituufu ebiggyamu amazzi kikulu nnyo. Okuggya amazzi mu bisenge bikola kinene nnyo mu nkola y’okwawula ebintu ebikalu okuva ku mazzi, okukakasa okuddukanya obulungi era okulungi kw’ebikuta. Nga olina eby’okulonda bingi nnyo ku katale, kiyinza okukuzitoowerera okulondako ebisengejja ebisinga okusaanira okuggya amazzi mu byetaago byo ebitongole. Kyokka, okulowooza ku bintu ebikulu ebitonotono kiyinza okukuyamba okusalawo mu ngeri ey’amagezi.
1.Obunene n'ekika ky'ebikuta .
Okusookera ddala, kikulu okwekenneenya obunene n’ekika ky’ebikuta by’okolagana nabyo. Ssikirini ez’enjawulo eziggya amazzi zikolebwa okukwata ebintu eby’enjawulo n’obunene bw’obutundutundu. Okutegeera engeri z’ebikuta byo kijja kukusobozesa okulonda ekisenge ekiggyamu amazzi ekiyinza okuggya amazzi mu mazzi n’okwawula ebikalu ku mazzi.
2.Obusobozi n'obulungi bw'okukola ku screen eggyamu amazzi .
Ensonga endala gy’olina okulowoozaako bwe busobozi n’obulungi bw’olutimbe oluggya amazzi. Obusobozi butegeeza obungi bw’ebintu screen by’esobola okukola mu kiseera ekigere. Kikulu nnyo okulonda ekisenge ekiggyamu amazzi ekisobola okukwata obuzito bw’ebikuta by’olina okukolako. Okugatta ku ekyo, obulungi bw’olutimbe bukulu nnyo mu kwongera ku nkola y’okukendeeza amazzi. Noonya ku ssirini ezirimu tekinologiya ow’omulembe n’ebintu ebikozesebwa okukakasa nti bikola bulungi.
3.Okuzimba n'okuwangaala kw'olutimbe oluggyamu amazzi .
Okuzimba n’okuwangaala kw’olutimbe lw’okuggyamu amazzi nabyo bisaana okutunuulirwa. Enzirukanya y’ebifunfugu eyinza okuba enkola esaba, era olutimbe lulina okusobola okugumira embeera enkambwe n’okukozesa obutasalako. Weeroboze ku ssirini ezikolebwa mu bintu eby’omutindo era nga zirina enzimba ennywevu okulaba ng’ewangaala ate ng’emala ekiseera kitono.
4.Ekyetaagisa okuddaabiriza okuggya amazzi mu ssirini .
Ekirala, lowooza ku byetaagisa mu ndabirira y’olutimbe oluggya amazzi. Okuddaabiriza buli kiseera kyetaagisa okukuuma olutimbe nga luli mu mbeera nnungi nnyo n’okuziyiza okutaataaganyizibwa kwonna mu nkola y’okuddukanya emiryango. Noonya screens ennyangu okulabirira era nga zirina ebitundu ebisobola okutuukirirwa okuyonja n’okukola saaviisi.
Tekinologiya ow'omulembe mu kuggya amazzi mu ssirini okuddukanya tailings .
Tekinologiya ow’omulembe mu ssirini eziggya amazzi mu makolero ag’okuggya amazzi mu makolero ag’enjawulo akyusizza mu makolero ag’enjawulo. Ebizibu bino ebiyiiya bikoleddwa okusobola okwawula obulungi obutundutundu obugumu okuva mu mazzi, okukakasa nti amazzi amalungi gaddamu okukola n’okukendeeza ku buzibu bw’obutonde. Okuggya amazzi mu bisenge bikola kinene nnyo mu kulongoosa ebifunfugu, nga bino bye bintu ebikalu ebikolebwa oluvannyuma lw’okuggya eby’obugagga eby’omu ttaka eby’omuwendo mu kyuma kino.
Ekimu ku bikulu ebiri mu ssirini ez’omulembe eziggya amazzi mu mubiri kwe kusobola okukwata ebintu ebingi eby’ebintu ate nga bikuuma omutindo ogw’okuggya amazzi mu mubiri ogw’amaanyi. Sikirini zino zirina enkola ez’omulembe eziggya obulungi obunnyogovu obuyitiridde okuva mu bifunfugu, ekivaamu ekintu ekitono ennyo era ekisobola okuddukanyizibwa. Nga okendeeza ku bunnyogovu, okuggya amazzi mu bisenge kwanguyiza okukwata amangu, okutambuza, n’okusuula ebikuta.
Okugatta ku ekyo, tekinologiya ono ow’omulembe awaayo okufuga okw’amaanyi n’okukyukakyuka mu kuddukanya ebifunfugu. Ziyinza okulongoosebwa okusinziira ku byetaago ebitongole eby’okukola, okusobozesa abaddukanya okutereeza parameters nga screen angle, vibration intensity, ne speed. Okukyukakyuka kuno kukakasa omulimu omulungi era kusobozesa okwawula obulungi obunene bw’obutundutundu obw’enjawulo, ekivaamu okulongoosa mu ngeri y’okukendeeza amazzi.
Enkizo endala ey’amaanyi eri ku ssirini ez’omulembe ezikendeeza amazzi kwe kusobola okukwata ebintu eby’enjawulo. Ka kibeere nti kibeera kikuta oba butundutundu bunene, ssigiri zino zisobola okwawula bulungi ebikalu okuva mu mazzi, awatali kulowooza ku bunene bw’obutundutundu oba obutonde. Obumanyirivu buno obw’enjawulo buzifuula ezisaanira amakolero ag’enjawulo omuli okusima eby’obugagga eby’omu ttaka, okulongoosa eby’obugagga eby’omu ttaka, n’okukola ebintu byonna awamu.
Ekirala, screens ez’omulembe eziggya amazzi zirimu tekinologiya ow’omulembe ayongera ku mutindo gwazo okutwalira awamu n’okwesigamizibwa kwazo. Okugeza, screen ezimu zikozesa polyurethane panels nga zirina apertures ezikoleddwa mu ngeri ey’enjawulo, ezitereeza obuziyiza bwa ssirini okwambala n’okuwangaaza obulamu bwayo. Sikirini zino era zirimu enkola ezikankana eziyiiya ezikakasa nti zikola bulungi era nga zikola bulungi, ekikendeeza ku budde bw’okuyimirira n’okuddaabiriza.
Ensonga: Okussa mu nkola obulungi ebyuma ebiggya amazzi mu mirimu gy’okusima eby’obugagga eby’omu ttaka .
Okuggya amazzi mu bisenge bikakasizza nti kitundu kikulu nnyo mu mirimu gy’okusima eby’obugagga eby’omu ttaka, okusobozesa okussa mu nkola obulungi n’okulongoosa obulungi. Sikirini zino zikyusizza engeri amazzi gye gaggyibwamu mu bintu eby’enjawulo eby’okusima eby’obugagga eby’omu ttaka, nga biwa eky’okugonjoola ekizibu ky’ensimbi n’obutonde bw’ensi.
Ekimu ku bikulu ebirungi ebiri mu kuggya amazzi mu bisenge kwe kusobola okwawula ebintu ebigumu ku mazzi, ekisobozesa okukwata n’okusuula mu ngeri ennyangu. Nga okozesa okukankana n’amaanyi ag’ekisikirize okugatta, ebisenge bino biggyawo bulungi obunnyogovu obuyitiridde okuva mu bintu eby’okusima ng’amanda, ekyuma, n’ebintu ebikuŋŋaanyiziddwa. Kino tekikoma ku kukendeeza ku buzito n’obunene bw’ebintu wabula kiyamba n’omutindo gwabyo okwongera okulongoosa.
Mu mirimu gy’okusima eby’obugagga eby’omu ttaka, ebiseera n’omuwendo bye bintu ebikulu ennyo. Okuggya amazzi mu bisenge bikola kinene mu kulongoosa ensonga zino nga tukendeeza ku bwetaavu bw’ebyuma ebirala eby’okukaza n’okukendeeza ku nsaasaanya y’entambula y’ebintu. Nga ziggyawo obulungi obunnyogovu, ssirini zino zisobozesa okukola amangu ebintu n’okwongera ku bibala okutwalira awamu eby’omulimu.
Ekirala, okuggya amazzi mu bibala biyamba mu kuyimirizaawo emirimu gy’okusima eby’obugagga eby’omu ttaka. Nga zikendeeza ku bungi bw’amazzi agakozesebwa n’okukendeeza ku buzibu bw’obutonde bw’ensi, ziyamba okukuuma eky’obugagga kino eky’omuwendo. Okuggyawo obulungi obunnyogovu nakyo kikendeeza ku bulabe bw’obucaafu bw’amazzi era kisobozesa okusuula kasasiro mu ngeri ey’obukuumi.
Okuteeka mu nkola obulungi ebyuma ebiggya amazzi mu mubiri kizingiramu okulowooza ennyo ku bintu eby’enjawulo. Dizayini n’obunene bwa ssirini birina okutuukagana n’enkola ey’enjawulo ey’okusima n’engeri y’ebintu. Okugatta ku ekyo, okuddaabiriza n’okulondoola buli kiseera kyetaagisa okulaba ng’omutindo gukola bulungi n’okuwangaala.
Mu bufunzi
Okuggya amazzi mu bisenge biwa emigaso mingi mu kuddukanya emikira, omuli okukendeeza ku mazzi agalimu, okulongoosa ebintu ebirabika, okutumbula obukuumi, n’okukekkereza ku nsimbi.
Era ziyamba mu kukozesa amazzi mu ngeri ey’obwegendereza n’okukendeeza ku bulabe bw’obutonde bw’ensi. Okulonda ssirini entuufu eziggya amazzi kizingiramu okulowooza ku nsonga nga sayizi z’ebifunfugu n’ekika, obusobozi n’obulungi, okuzimba n’okuwangaala, n’okuddaabiriza ebyetaago. Tekinologiya ow’omulembe mu kuggya amazzi mu bisenge bilongoosezza nnyo enzirukanya y’ebifunfugu mu makolero ag’enjawulo nga bawa okwawula obulungi ebikalu okuva mu mazzi n’okukendeeza ku bunnyogovu.
Ssikirini zino ziwa okufuga okulungi n’okukyukakyuka mu kukola omusulo n’okukakasa nti zikola bulungi n’obulamu bwa ssirini obw’ekiseera ekiwanvu. Okuggya amazzi mu bifo eby’okusima eby’obugagga eby’omu ttaka kikyusizza eby’okusima eby’obugagga eby’omu ttaka nga kisobozesa okussa mu nkola obulungi n’okulongoosa obulungi mu mirimu gy’okusima eby’obugagga eby’omu ttaka. Ziggyawo obunnyogovu obuyitiridde mu bintu ebisima eby’obugagga eby’omu ttaka, ekivaamu okukekkereza ku nsimbi, okwongera ku bikolebwa, n’okuyimirizaawo obutonde bw’ensi. Nga ziteekateeka n’okulabirira n’obwegendereza, screens zino zisobola okutumbula ennyo omulimu okutwalira awamu ogwa Mining Operatio NS.
